Obchody 30 rocznicy Porozumień Sierpniowych

03.09.201015:19

Przedstawiciele władz Ostrowi Mazowieckiej, ostrowskiego Oddziału NSZZ „Solidarność” oraz dawni działacze Związku, wspólnie uczcili 30. rocznicę Porozumień Sierpniowych

Można wspólnie…

Obchody 30 rocznicy Porozumień Sierpniowych
Przedstawiciele władz Ostrowi Mazowieckiej, ostrowskiego Oddziału NSZZ „Solidarność” oraz dawni działacze Związku, którzy przed trzydziestu laty współtworzyli jego struktury na Ziemi Ostrowskiej, wspólnie uczcili 30. rocznicę Porozumień Sierpniowych. Inicjatorami byli działacze tzw „pierwszej Solidarności” z początku lat osiemdziesiątych. Uroczystość odbyła się w deszczowy wieczór 31 sierpnia pod krzyżem „Solidarności” na osiedlu Kościuszki. Wcześniej, podczas Mszy św. w intencji żołnierzy Armii Krajowej - uczestników bitwy partyzanckiej pod Pecynką w sierpniu 1944 roku, modlono się także za wszystkich bojowników o niepodległość Ojczyzny, w tym również i tych z sierpnia 1980.
W wieczornej uroczystości udział wzięli między innymi: burmistrz Mieczysław Szymalski, przewodniczący Rady Miasta Krzysztof Laska, sekretarz miasta Tomasz Skibicki, przewodniczący Oddziału NSZZ „Solidarność” Krzysztof Guziewski z liczną grupą działaczy związkowych, a także poczet sztandarowy ze sztandarem Oddziału. Uroczystość rozpoczął burmistrz Szymalski mówiąc o doniosłości i przesłaniu rocznicy 31 sierpnia. Przypomniał o masowym zrywie społeczeństwa, które sprzeciwiając się narzuconemu porządkowi i zniewoleniu, uczyniło wówczas milowy krok ku wolności i pełnej suwerenności Polski. Sierpień był zarzewiem, którego nie mógł stłumić ani stan wojenny ani jego następstwa. - Był lekcją, że wspólnie można osiągnąć to co dotychczas wydawało się nieosiągalne. I ta nauka jest jakże aktualna również i dzisiaj – stwierdził burmistrz, który przed 30 laty sam był przewodniczącym Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w ostrowskiej nasycalni.
Adam Rukat, pierwszy przewodniczący Oddziału NSZZ „Solidarność” w Ostrowi, przedstawił pokrótce historię jego powstania, przypomniał nazwiska osób, które brały udział w wydarzeniach z lat osiemdziesiątych, a także liczne fakty, które w wielu wypadkach zatarły się już w pamięci.

Powstanie ostrowskiej „Solidarności”
Organizowanie się ostrowian o poglądach innych niż chciałyby tego ówczesne władze, rozpoczęło się w końcu lat siedemdziesiątych, gdy na Piotrowym tronie zasiadł Polak – kardynał Karol Wojtyła. W historycznej mszy odprawionej przez papieża w Warszawie w roku 1979, uczestniczyli również mieszkańcy Ostrowi, którzy na tamto niezapomniane nabożeństwo poszli ulicami stolicy z rozwiniętym własnym transparentem.
Po podpisaniu porozumień sierpniowych i wywalczeniu prawa do tworzenia niezależnych związków zawodowych, w ostrowskich zakładach pracy zaczęły się organizować komisje zakładowe NSZZ „Solidarność”. Pierwszą z nich utworzono w Zakładzie Urządzeń Radiolokacyjnych. Następne powstawały jak grzyby po deszczu: w Fabryce Mebli, w BUMAR-ze, w Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej i niemal we wszystkich ostrowskich zakładach pracy oraz instytucjach. Niebawem powołana została Tymczasowa Międzyzakładowa Komisja Koordynacyjna, której przewodniczącym został Janusz Golanko - przewodniczący „Solidarności” w Fabryce Mebli.
Wczesną wiosną 1981 roku powstał Oddział NSZZ „Solidarność” w Ostrowi Mazowieckiej, przewodniczącym którego wybrano Adama Rukata. Zastępcami zostali: Ireneusz Ogonowski i Wiesław Piórkowski, sekretarzem Teresa Łoniewska, skarbnikiem Krystyna Prokopowicz. Do władz Oddziału weszli ponadto między innymi: Ryszard Rutkowski, Mirosław Lipski, Bogdan Jamiołkowski, Janina Brzeszczak, Andrzej Andersz i Stanisław Brzostek. Oddział miał swoją siedzibę w Miejskiej Bibliotece Publicznej. Wkrótce stworzona została sprawnie działająca sieć informacyjna, wydawano własny biuletyn, utworzono sieć kolportażu pism.

W stanie wojennym
Wprowadzenie stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku przerwało legalną działalność związku. Aresztowania działaczy związkowych nie ominęły również Ostrowi. Internowani zostali: Wiesław Piórkowski, Kazimierz Brejnak, Janusz Golanko, Andrzej Krawczyk, Krystyna Prokopowicz, Benedykt Tyszka i Adam Rukat. Zwiazek nie zaprzestał jednak działalności. Po rozbiciu jego legalnych ogniw, szybko zaczęły powstawać struktury podziemne. Ważnym ich zadaniem był kolportaż ulotek i pism, które były jedynym źródłem niezależnej informacji. Pierwsze ulotki były pisane na maszynie uratowanej przed rewizją z siedziby Oddziału. Wykonywano je też techniką linorytu, a ich autorem był Mirosław Lipski. Z kolei Józef Wysocki, Krzysztof Kubat i Zbigniew Przygoda brali udział w druku pism podziemnych w Warszawie. W Ostrowi druk ulotek i broszur odbywał się w domu Tadeusza Kubata, a w mieszkaniu Mirosława Litwy znajdowała się skrzynka przerzutowa nielegalnych wydawnictw, które kurierzy rozwozili po kraju. Rolę łącznika i osoby obsługującej skrzynki kontaktowe pełnił wspomniany wcześniej Bogdan Jamiołkowski. Ważną rolę w tamtych latach odegrali także solidarnościowi prawnicy, jak nieżyjący już sędzia sądu rejonowego Wojciech Augustyniak oraz Edward Adamczyk, którzy nieśli pomoc prawną osobom represjonowanym.

Sztandar Oddziału
Jeszcze przed wprowadzeniem stanu wojennego Walne Zebranie Delegatów Oddziału „Solidarności” podjęło decyzję o ufundowaniu sztandaru. Jego projekt wykonali Mirosław Lipski i Andrzej Mierzwiński. Poświęcenie sztandaru miało odbyć się w maju 1982 roku, ale stan wojenny przekreślił te plany. Pomimo to kontynuowano prace nad wykonaniem sztandaru, a brakujące środki na pokrycie kosztów haftu były zbierane po kryjomu w zakładach pracy. Szczególną aktywnością wykazał się tutaj Bogdan Jamiołkowski, organizujący zbiórkę w ZURAD-zie. Poświęcenie sztandaru odbyło się w warunkach konspiracyjnych, późnym listopadowym wieczorem 1983 roku w kościele WNMP w obecności zaufanej grupki osób. Aktu poświęcenia dokonał ówczesny proboszcz, nieżyjący już ks. Jan Sobotka przy współudziale duchowego przywódcy podziemnej „Solidarności” i płomiennego kaznodziei, ks. Stanisława Gadomskiego. Rodzicami chrzestnymi sztandaru byli, zwolnieni niedawno z internowania, Krystyna Prokopowicz i Adam Rukat.

Napiszmy historię
Kończąc swoje wystąpienie Adam Rukat stwierdził, że do ważnych rocznic historycznych, nasze pokolenie dodało kolejną datę - 31 sierpnia. - Niech ona nas łączy, a nie dzieli! To było przecież nasze wspólne zwycięstwo, to był początek naszej drogi do wolnej i suwerennej Ojczyzny! – mówił były przewodniczący ostrowskiej „Solidarności”. Zaapelował również do osób tworzących przed laty jej historię, o spisywanie zapamiętanych faktów i zdarzeń z tamtego okresu. Jak dotychczas nie ma żadnego opracowania o historii „Solidarności” w Ostrowi. - Jeśli my jej nie napiszemy, ktoś może to zrobić za nas, tylko może to być całkowicie inna historia – stwierdził Adam Rukat. A jak pokazują ostatnie wydarzenia, jest to całkiem prawdopodobne. Również do najnowszych wydarzeń nawiązał w swoim wystąpieniu obecny przewodniczący NSZZ „Solidarność” Krzysztof Guziewski, który zdecydowanie zaprotestował przeciwko opiniom, że „Solidarność” jest dzisiaj niepotrzebna. Jego zdaniem związek jest wręcz niezbędny aby walczyć o godziwe warunki pracy i płacy dla ludzi, a także aby chronić miejsca pracy i zabiegać o tworzenie nowych.
Uroczystość zakończyła się złożeniem kwiatów pod krzyżem. Tak więc można, jeśli tylko się chce, odnaleźć wspólne wartości oraz wspólny rodowód i pomimo istniejących różnic, orientacji, sympatii czy antypatii politycznych, razem czcić rocznicę Sierpnia 1980. (Andrzej Mierzwiński)