W niedzielne południe 29 czerwca 2014 r. Ostrów Mazowiecka uroczyście obchodziła 70 rocznicę męczeńskiej śmierci rodowitej ostrowianki – Jadwigi Długoborskiej.

Uroczystości zorganizowane zostały przez Burmistrza Ostrowi Mazowieckiej Władysława Krzyżanowskiego pod patronatem Instytutu Pamięci Narodowej. Rozpoczęły się od Mszy Świętej w intencji Zmarłej o godzinie 11 w Kościele Wniebowstąpienia N.M.P. przy ul. Kościuszki 39 odprawionej przez proboszcza ks. dr Jana Okułę.

 

Uroczystość uświetnili  zaproszeni goście z Warszawy: wybitna aktorka teatralna i filmowa – Joanna Szczepkowska, pieśniarka – Angelika Korszyńska – Górny, pisarz i publicysta Bronisław Wildstein z małżonką Iwoną, Jan Ołdakowski – dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego, dr Paweł Popielarski- vicedyrektor Muzeum Historii Polski, dr Paweł Ukielski z Muzeum Powstania Warszawskiego, prof. dr hab. Edward Radwański z małżonką Anną, Monika Andruszewska z Forum Żydów Polskich, dr Edward Kopówka z Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince, prof. Piotr Gliński, rodzina zmarłej i mieszkańcy Ostrowi. W ławach kościelnych zasiadł również Jerzy Bauer oraz historyk, wieloletni prezes Koła Przyjaciół Szkoły podchorążych Piechoty i redaktor pisma: „Rzeczpospolita Podchorążacka” - Ryszard Ejchelkraut. Gościem honorowym była mieszkanka Sadownego pani Jadwiga Jóźwik, odznaczona Medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata.

 

Ksiądz proboszcz Jan Okuła przypomniał sylwetkę Jadwigi Długoborskiej, właścicielki niewielkiego pensjonatu przy uli. 3 Maja 16, w którym podczas wojny mieściła się zakonspirowana kwatera dowództwa AK Oddziału „Opocznik” oraz w którym schronienie znajdowali Żydzi . Podkreślił patriotyczne i religijne pobudki działalności śp. Jadwigi, rolę przywracania pamięci o bohaterach z lat wojny i czasów powojennych. W trackie Mszy Św. zgromadzeni wierni wysłuchali fragmentów Biblii odczytanych przez Joannę Szczepkowską oraz psalmów w języku hebrajskim w wykonaniu Angeliki Korszyńskiej –Górny.

 

Druga część uroczystości odbyła się na cmentarzu parafialnym  przy grobowcu rodziny Wagnerów, miejscu pochówku J. Długoborskiej w asyście  warty honorowej z batalionu reprezentacyjnego Wojska Polskiego Garnizonu Warszawa oraz  harcerzy. Burmistrz Władysław Krzyżanowski przypomniał dzieje naszego miasta, inwazję Niemców i ZSRR we wrześniu ’39 i masakrę żydowskich mieszkańców Ostrowi 11 listopada 1939 r. Przypomniał warunki działalności konspiracyjnej Jadwigi, której pensjonat był stała kontrola Gestapo, nazwiska rodzin żydowskich spośród dziesięciu osób uratowanych przez Jadwigę w 1939 r. oraz kwaterujących u niej oficerów AK. Powiedział:

 

 

Dr Edward Kopówka przypomniał w swoim przemówieniu, że Ostrów Mazowiecka znajduje się w miejscu szczególnym, dwadzieścia kilometrów od jednego z największych obozów zagłady ludności żydowskiej – Treblinki, że tutaj, tak blisko od epicentrum zła Żydzi mogli liczyć na opiekę i pomoc. Ryszard Ejchelkraut w imieniu mieszkańców miasta w poruszającym przemówieniu opowiedział historię Jadwigi Długoborskiej i jej tragiczny koniec; męczeńską śmierć z ręki ostrowskiego Gestapo. Swoje przemówienie zakończył łacińską sentencją: Dulce et decorum est pro patria mori.

Po pięknej deklamacji wierszy K.K.  Baczyńskiego w wykonaniu Joanny Szczepkowskiej na cmentarzu ostrowskim rozległy się wojskowe werble i trąbka. Delegacje m.in. z Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciw Narodowi Polskiemu IPN, z Urzędu Miasta, z Muzeum Garnizonu i Ziemi Ostrowskiej, rodzina, bliscy, mieszkańcy miasta złożyli wieńce i zapalili znicze.

Na koniec dr Magdalena Gawin z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk w imieniu rodziny Jadwigi Długoborskiej podziękowała władzom miejskim za organizację uroczystości upamiętniające, a mieszkańcom miasta za solidarność, życzliwość i pomoc, jaką okazali na każdym etapie historycznego śledztwa.

Po zakończonych uroczystościach zgromadzeni goście udali się do Urzędu Miasta na część nieoficjalną uroczystości. Po deszczowym poranku nad miastem zaświeciło słońce.Mieszkańcy miasta godnie uczcili pamięć swojej bohaterskiej rodaczki.(dr Magdalena Gawin)